Υπάλληλος ή Εργάτης; Ποιες είναι οι διαφορές και οι ομοιότητες μεταξύ των δύο και πως επηρεάζουν τη σχέση εργασίας;

Στην Εργατική Νομοθεσία οι μισθωτοί χωρίζονται σε δύο κατηγορίες, σε εργάτες και υπαλλήλους. Η διάκριση αυτή δεν είναι απλά τυπική, είναι ουσιαστική και επηρεάζει την εργασιακή σχέση των μισθωτών. Υπάρχουν διαφορές ως προς τον υπολογισμό της αμοιβής, της ασφάλισης αλλά και στους όρους απασχόλησης μεταξύ των δύο κατηγοριών.

 

Υπάλληλος

Υπάλληλος θεωρείται ο μισθωτός που προσφέρει πνευματική εργασία με βάση τα ουσιαστικά κριτήρια. Πέρα από το γενικό κανόνα υπάρχουν περιπτώσεις όπου η νομολογία έχει αναγνωρίσει ως υπαλλήλους συγκεκριμένες ειδικότητες εργαζομένων, οι οποίοι παρέχουν σωματική εργασία, όμως διαθέτουν εξειδικευμένη εμπειρία, θεωρητική μόρφωση και κυρίως επιδεικνύουν πρωτοβουλία και ανάληψη ευθύνης κατά την εκτέλεση της εργασίας τους.

Οι υπάλληλοι αμείβονται με μηνιαίο μισθό.

 

Εργάτης

Εργάτης θεωρείται ο μισθωτός που παρέχει κατά κύριο λόγο σωματική εργασία. Οι τεχνίτες, οι εργατοτεχνίτες, οι μαθητές και το οικιακό προσωπικό θεωρούνται εργάτες.

Οι εργάτες αμείβονται με ημερομίσθιο.

 

Η διάκριση μεταξύ υπαλλήλων και εργατών επηρεάζει την εργασιακή σχέση κυρίως ως προς τους όρους αμοιβής, ασφάλισης και απασχόλησης. Η διάκριση αυτή γίνεται βάση της φύσης της εργασίας [σωματική ή πνευματική] με βάση αντικειμενικά κριτήρια και όχι βάση του τρόπου αμοιβής τους ή από το πως προσδιορίζεται στη σύμβαση εργασίας τους ή ακόμα από την κατοχή συγκεκριμένων πτυχίων ή όχι. Βέβαια υπάρχουν κάποιες κατηγορίες  εργαζομένων στις οποίες  ο Νόμος προσδιορίζει την ιδιότητα του υπαλλήλου ή του εργάτη.

Σε πολλές περιπτώσεις ειδικά τα τελευταία χρόνια η διάκριση καθίσταται δύσκολη λόγω των τεχνολογικών εξελίξεων στους χώρους εργασίας.

Αυτό σημαίνει ότι ο μισθωτός που αμείβεται με μηνιαίο μισθό δεν σημαίνει ότι είναι και υπάλληλος και αντίστοιχα μισθωτός που αμείβεται με ημερομίσθιο δεν σημαίνει ότι είναι εργατοτεχνίτης.

 

Κατάργηση της διάκρισης υπαλλήλου και εργάτη όσον αφορά την καταγγελία της σύμβασης εξαρτημένης εργασίας και την προειδοποίηση αυτής.

Με το άρθο 64 του Ν.4808/2021 καταργήθηκε κάθε διάκριση μεταξύ υπαλλήλων και εργατοτεχνιτών όσον αφορά τον υπολογισμό της αποζημίωσης απόλυσης αλλά και τον χρόνο προειδοποίησης.

Πλέον όσον αφορά την καταγγελία σύμβασης εργασίας [απόλυση] των εργατοτεχνικών ισχύει ο νόμος 2112/1920, ο νόμος 3198/1955 και κάθε άλλη διάταξη που αφορά την καταγγελία της σχέσης εργασίας των υπαλλήλων.

Αυτό σημαίνει ότι η αποζημίωση των εργατοτεχνιτών υπολογίζεται με μηνιαίους μισθούς, μπορεί να εφαρμοστεί η προειδοποίηση και γενικά ισχύει ότι ακριβώς για τους υπαλλήλους.

ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ – Ψηφιακή καταγραφή της εργασίας – Τι αλλάζει για επιχειρήσεις και εργαζομένους

Από το Γραφείο Τύπου του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων εκδόθηκε η ακόλουθη ανακοίνωση:

Το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων έδωσε σήμερα στη δημοσιότητα την Υπουργική Απόφαση και τον Οδηγό Εφαρμογής για την ψηφιακή οργάνωση του χρόνου της εργασίας και τη λειτουργία της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας, στο πλαίσιο της πρώτης φάσης του νέου Πληροφοριακού Συστήματος ΕΡΓΑΝΗ II. Με το ΕΡΓΑΝΗ II αρχίζει η τελική περίοδος εφαρμογής της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας που θα ξεκινήσει την 1η Ιουλίου σε τράπεζες και σούπερ – μάρκετ με περισσότερους από 250 εργαζόμενους. Το σύστημα ΕΡΓΑΝΗ II θα είναι η βάση για την επέκταση της Ψηφιακής Κάρτας και στις άλλες επιχειρήσεις.

Η Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας, που υλοποιείται σε συνεργασία με το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, είναι μία από τις πλέον εμβληματικές μεταρρυθμίσεις του νόμου 4808/2021 για την Προστασία της Εργασίας, που γίνεται πράξη. Με την εφαρμογή της το σύνολο των πληροφοριών για το ωράριο εργασίας, τις υπερωρίες, την υπερεργασία, τις βάρδιες, τα διαλείμματα, τα ρεπό και τις άδειες θα δηλώνεται ηλεκτρονικά και θα είναι διαθέσιμο με το πάτημα ενός κουμπιού σε εργαζόμενους, εργοδότες και ελεγκτικές Αρχές. Έτσι διασφαλίζονται τα συμφέροντα των εργαζομένων, οι  συνθήκες ισότιμου ανταγωνισμού για τις επιχειρήσεις, η εφαρμογή της νομοθεσίας και τα έσοδα του ασφαλιστικού συστήματος. Πρόκειται εξάλλου για ένα πάγιο αίτημα της ΓΣΕΕ που υλοποιείται από τη σημερινή κυβέρνηση.

Το νέο σύστημα παρουσίασαν σε συνέντευξη Τύπου ο υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων Κωστής Χατζηδάκης, η γενική γραμματέας Εργασιακών Σχέσεων Άννα Στρατινάκη και ο Μπάμπης Σάμιος εκ μέρους της αναδόχου εταιρείας (Cosmote με υπεργολάβο την 01 Solutions Hellas).

«Η αναβάθμιση του ΕΡΓΑΝΗ που ανακοινώνουμε αποτελεί τη βάση για την εφαρμογή της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας. Είναι μια υπόσχεση που δώσαμε στους εργαζόμενους και τις επιχειρήσεις με την ψήφιση του Νόμου 4808/2021 για την Προστασία της Εργασίας, την οποία υλοποιούμε σήμερα. Μια μεταρρύθμιση υπέρ των εργαζομένων και του υγιούς ανταγωνισμού, διότι η ψηφιακή κάρτα είναι η καλύτερη εγγύηση για τον σεβασμό του ωραρίου και των υπερωριών των εργαζομένων. Με την αναβάθμιση του ΕΡΓΑΝΗ και την έναρξη λειτουργίας του ΕΡΓΑΝΗ II μπαίνουν οι βάσεις για την έναρξη της λειτουργίας της Ψηφιακής Κάρτας από την 1η Ιουλίου. Με την Ψηφιακή Κάρτα, και την αναβάθμιση του ΣΕΠΕ σε ανεξάρτητη αρχή, δίνουμε στην πράξη και όχι στα λόγια Δύναμη στον Εργαζόμενο», τόνισε ο υπουργός κατά την τοποθέτησή του στη συνέντευξη.

Η κα Στρατινάκη σημείωσε: «Η ψηφιακή κάρτα εργασίας αποτελεί το βασικό και το, πλέον, αποτελεσματικό όπλο του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων για την καταπολέμηση του φαινομένου της αδήλωτης και της υποδηλωμένης εργασίας. Είναι το θεσμικό επακόλουθο της στέρεας πολιτικής βούλησης της κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη για κοινωνική δικαιοσύνη, διαφάνεια και συνέπεια στους εργασιακούς χώρους.

Συμπυκνώνει δε όλες τις μεταρρυθμίσεις που έχουν γίνει στην αγορά εργασίας από το 2013 και μετά, οπότε και θεσμοθετήθηκε το Πληροφοριακό Σύστημα Εργάνη, αλλά και την μετεξέλιξή του σε Εργάνη II, από το οποίο αναφύεται δημιουργώντας μια νέα πραγματικότητα, ένα σύγχρονο, απαλλαγμένο από την γραφειοκρατία, ψηφιακό περιβάλλον ασφάλειας των εργαζομένων και προάσπισης των δικαιωμάτων τους.

Συντελεί, παράλληλα, στην αποτελεσματικότερη λειτουργία του ελεγκτικού έργου του Υπουργείου μέσω του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας αφού ενθυλακώνει την τεχνολογία και τα σημαντικά δεδομένα του συστήματος Εργάνη προς όφελος των ελεγκτικών μηχανισμών, κατ’ επέκταση των εργαζομένων της χώρας.

Η ψηφιακή κάρτα εργασίας, που βασίστηκε στο νέο εργασιακό νόμο 4808/21, θεσμικά  αποτελεί την κορωνίδα των γενναίων μεταρρυθμίσεων, ανοίγοντας ένα παράθυρο στο μέλλον της εργασιακής ομαλότητας σε μία σύγχρονη εποχή».

Ο κ. Σάμιος ανέφερε: «Η Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας καλύπτει το κενό της αποτύπωσης του πραγματικού χρόνου εργασίας, ο οποίος θα αντιπαραβάλλεται με τον προγραμματισμό της εργασίας που θα καταχωρείται επίσης σε ψηφιακή μορφή. Παράλληλα αναβαθμίζεται η πληροφορία που θα είναι διαθέσιμη στους εργαζόμενους και εμπλουτίζονται τα κανάλια μέσω των οποίων θα διαχέεται».

Η Υπουργική Απόφαση και ο Οδηγός Εφαρμογής περιλαμβάνει τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσουν επιχειρήσεις και εργαζόμενοι για την ψηφιακή οργάνωση του χρόνου εργασίας.  Η μετεξέλιξη του ΕΡΓΑΝΗ σε ΕΡΓΑΝΗ II οδηγεί σε ριζική αναβάθμιση των δυνατοτήτων καταγραφής του προγραμματισμού και του πραγματικού χρόνου εργασίας. Συγκεκριμένα:

  1. Ο προγραμματισμός της εργασίας και οι πληροφορίες για τις πραγματικές ώρες έναρξης – λήξης της εργασίας θα εισάγονται ψηφιακά πλέον στο σύστημα ΕΡΓΑΝΗ II. Με το ισχύον καθεστώς του ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ ο προγραμματισμός εργασίας υποβάλλεται σε αδόμητο κείμενο με επισυναπτόμενα αρχεία.
  2. Όλες οι πληροφορίες για τον προγραμματισμό καθώς και τα δεδομένα της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας για τον πραγματικό χρόνο εργασίας θα είναι διαθέσιμα στους εργαζόμενους μέσω της εφαρμογής myErgani mobile app, καθώς και μέσα από το myErgani web portal (https://myErgani.gov.gr) και σε μορφή ημερολογίου. Σήμερα είναι διαθέσιμες εκ των υστέρων μόνο οι δηλώσεις του εργοδότη.
  3. Για πρώτη φορά θα καταγράφονται όλοι οι τύποι άδειας, καθώς και οι ωροάδειες. Σήμερα υποβάλλεται ετησίως απολογιστική δήλωση μόνο για την κανονική άδεια.
  4. Και φυσικά με την Ψηφιακή Κάρτα θα καταγράφεται για πρώτη φορά ο πραγματικός χρόνος εργασίας. Οι εργαζόμενοι θα μπορούν να δηλώνουν την προσέλευση και αποχώρηση τους από την εργασία και μέσω app εφαρμογής σκανάροντας την Κάρτα Εργασίας τους που θα απεικονίζεται στο κινητό τηλέφωνο σε μορφή QR code (όπως ακριβώς γινόταν με τα πιστοποιητικά εμβολιασμού), και η πληροφορία θα διαβιβάζεται αυτόματα στο σύστημα ΕΡΓΑΝΗ II.

Με την Ψηφιακή Κάρτα κατοχυρώνεται το ωράριο και οι αμοιβές των εργαζομένων καθώς εισάγονται δύο νέες δικλείδες ασφαλείας:

  1. Η έναρξη της εργασίας θα γνωστοποιείται αυτόματα στο σύστημα ΕΡΓΑΝΗ II. Το ίδιο και η λήξη.
  2. Ο ελεγκτής θα γνωρίζει πριν επισκεφθεί έναν χώρο εργασίας ποιοι εργαζόμενοι πρέπει να βρίσκονται εκεί.

Έτσι, ο έλεγχος γίνεται αυτόματος και αντικειμενικός και αποτρέπονται φαινόμενα υποδηλωμένης – αδήλωτης εργασίας και απλήρωτων υπερωριών . Περιπτώσεις κατά τις οποίες ο εργοδότης ζητά από τον εργαζόμενο να μην “χτυπήσει” την κάρτα κατά την προσέλευση, η να δηλώσει αποχώρηση αλλά να παραμείνει στη δουλειά, θα εντοπίζονται πολύ πιο εύκολα από τον έλεγχο.

Για τις τράπεζες και τα σούπερ μάρκετ με περισσότερους από 250 εργαζόμενους η απογραφή θα πραγματοποιηθεί από 1 έως 30 Ιουνίου και θα ακολουθήσει από 1ης Ιουλίου η εφαρμογή της Κάρτας ενώ οι υπόλοιπες επιχειρήσεις θα απογραφούν από 1.10.2022 έως και 30.11.2022.

Η εφαρμογή της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας θα γίνει σε δύο στάδια: Απογραφή εργαζομένων / Προγραμματισμός εργασίας – Καταγραφή του πραγματικού χρόνου εργασίας.