Σύμβαση εργασίας μεταξύ εργοδότη και εργαζόμενου. “Τα γραπτά μένουν, τα λόγια πετούν.”

1.Τι είναι η σύμβαση εργασίας;

Σύμβαση εργασίας είναι η συμφωνία, γραπτή ή προφορική, βάση της οποίας ένα ορισμένο άτομο (εργαζόμενος) αναλαμβάνει την υποχρέωση να παρέχει τις υπηρεσίες του για ορισμένο ή αόριστο χρόνο σε ένα φυσικό ή νομικό πρόσωπο (εργοδότης), έναντι συμφωνημένου μηνιαίου μισθού ή ημερομισθίου.

2.Είναι υποχρεωτικός ο έγγραφος τύπος για τη σύμβαση εργασίας;

Η σύμβαση εργασίας πλήρους απασχόλησης δεν είναι απαραίτητο να είναι έγγραφη, ο νόμος ορίζει ότι μπορεί να συναφθεί είτε γραπτώς, είτε προφορικώς, ακόμα και σιωπηρά, όταν ο εργαζόμενος παρέχει την εργασία του και ο εργοδότης δεν αντιτίθεται στην προσφορά αυτή.

3.Πότε είναι υποχρεωτικός ο έγγραφος τύπος;

A. Όταν η συμφωνία μεταξύ εργοδότης και εργαζόμενου αφορά μικρότερη διάρκεια από την κανονική δηλαδή μειωμένη, μερική ή εκ περιτροπής απασχόληση, σε ημερήσια ή εβδομαδιαία ή μηνιαία εργασία, για ορισμένο ή αόριστο χρόνο, τότε είναι απαραίτητη η έγγραφη ατομική σύμβαση. Αν η συγκεκριμένη συμφωνία αυτή δεν καταρτιστεί εγγράφως και δεν γνωστοποιηθεί εντός οκτώ (8) ημερών στην οικεία Επιθεώρηση Εργασίας μέσω του ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ, τεκμαίρεται η πλήρης απασχόληση του μισθωτού.

Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι σε έλεγχο έκτακτο ή τακτικό ή καταγγελία του εργαζόμενου όπου δεν υπάρχει έγγραφο κατατεθειμένο στο Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ, ή είναι εκπρόθεσμα κατατεθειμένο δηλαδή μετά το πέρας των 8 ημερών, η επιχείρηση θα πληρώσει τη διαφορά των αποδοχών στον εργαζόμενο, δηλαδή σαν να δούλευε με πλήρη ωράριο και θα καταβάλει εισφορές πλήρους απασχόλησης στον ΕΚΦΑ με τις αντίστοιχες επιβαρύνσεις 30%+

B. Όταν υπάρχει ανανέωση σύμβασης ορισμένου χρόνου, αυτή γίνεται απαραίτητα εγγράφως.

4.Είναι υποχρεωτική η έγγραφη ενημέρωση του εργαζομένου;

Ναι. Το Π.Δ. 156/1994 (ΦΕΚ Α’ 102) προβλέπει την υποχρέωση του εργοδότη να ενημερώνει εγγράφως τον εργαζόμενο για τους ουσιώδεις όρους που διέπουν τη σύμβαση ή τη σχέση εργασίας και εφαρμόζεται σε κάθε εργαζόμενο που συνδέεται με τον εργοδότη του με σύμβαση ή σχέση εξαρτημένης εργασίας. Οι διατάξεις του Π.Δ. δεν εφαρμόζονται σε εργαζομένους των οποίων η συνολική διάρκεια απασχόλησης δεν υπερβαίνει τον ένα μήνα.

5.Ποιοι είναι οι «ουσιώδης όροι» σε μια σύμβαση εργασίας που ΠΡΕΠΕΙ να γνωστοποιούνται από τον εργοδότη στον εργαζόμενο γραπτώς;

α) Τα στοιχεία ταυτότητας των συμβαλλομένων.

β) Ο τόπος παροχής της εργασίας, η έδρα της επιχείρησης ή η διεύθυνση κατοικίας του εργοδότη.

γ) Η θέση ή ειδικότητα, βαθμός, κατηγορία απασχόλησης καθώς και το αντικείμενο εργασίας του εργαζομένου.

δ) Η ημερομηνία έναρξης της σύμβασης ή της σχέσης εργασίας και η διάρκεια αυτής, αν καταρτίζεται για ορισμένο χρόνο.

ε) Η διάρκεια της άδειας με αποδοχές που δικαιούται ο εργαζόμενος, καθώς και τον τρόπο και χρόνο χορήγησής της.

στ) Το ύψος της αποζημίωσης που οφείλεται και τις προθεσμίες που πρέπει να τηρούν εργοδότης και εργαζόμενος, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, σε περίπτωση λύσεως της σύμβασης ή της σχέσης εργασίας με  καταγγελία.

ζ) Οι πάσης φύσεως αποδοχές που δικαιούται ο εργαζόμενος και η  περιοδικότητα καταβολής τους.

η) Η διάρκεια της κανονικής ημερήσιας και εβδομαδιαίας απασχόλησης του εργαζόμενου.

θ) Αναφορά της συλλογικής ρύθμισης που έχει εφαρμογή και καθορίζει τους ελάχιστους όρους αμοιβής και εργασίας του εργαζόμενου.

Η πληροφόρηση για τα στοιχεία των περιπτώσεων ε, στ, ζ και η μπορεί να γίνεται και με παραπομπή στις ισχύουσες διατάξεις της Εργατικής Νομοθεσίας.

Τα παραπάνω πρακτικά σημαίνουν ότι ακόμα και αν δεν υπάρχει καταρτισμένο έγγραφο σύμβασης  εργασίας ο εργοδότης  είναι υποχρεωμένος να ενημερώσει εγγράφως τον εργαζόμενο του έστω και με ένα απλό έγγραφο αρκεί να περιλαμβάνει τα παραπάνω, τα οποία ο Νόμος θεωρεί ουσιώδη.

Η παράλειψη του εργοδότη να χορηγεί στον εργαζόμενο έγγραφο γνωστοποίησης των παραπάνω όρων, δεν συνεπάγεται ακυρότητα της σύμβασης εργασίας, επιφέρει όμως κυρώσεις.

6.Ποια είναι τα χρονικά περιθώρια της έγγραφης ενημέρωσης του εργαζομένου;

Α. Δύο μήνες το αργότερο από την έναρξη της εργασίας

Β. Ένα μήνα το αρτιότερο από κάθε μεταβολή των ουσιωδών όρων της σύμβασης.

7.Τι είναι το ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ και τι αλλαγές θα φέρει στους εργοδότες ;

Στο άρθρο 73 του 4808/2021 αναφέρεται ότι στο Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ (που είναι μια μετεξέλιξη του ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ) θα υποβάλλονται σε ψηφιακή μορφή: η σύμβαση εργασίας , κάθε τροποποίηση της σύμβασης εργασίας , καθώς και η σχετική δήλωση μεταβολών στοιχείων της εργασιακής σχέσης του εργαζομένου με το έντυπο «Δήλωση Στοιχείων Εργασιακής Σχέσης» και ιδίως τα στοιχεία που σχετίζονται με μεταβολή αποδοχών, μετατροπή σύμβασης ορισμένου χρόνου σε αορίστου, μετατροπή μερικής-εκ περιτροπής σε πλήρη απασχόληση, αλλαγή ειδικότητας, μεταβολή προσώπου του εργοδότη κλπ.

Μετά τα παραπάνω είναι σαφές ότι:

1. για την μειωμένη/μερική απασχόληση θα πρέπει να υπάρχει απαραίτητα έγγραφη σύμβαση εργασίας με τον εργαζόμενο η οποία θα είναι ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΑ κατατεθειμένη εντός 8 ημερών στο Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ.
2. οι ανανεώσεις συμβάσεων ορισμένου χρόνου θα πρέπει να γίνονται γραπτώς όπου θα αναγράφεται ξεκάθαρα η διάρκεια της απασχόλησης του εργαζομένου.
3. η έγγραφη ενημέρωση των βασικών όρων της σύμβασης εντός 2 μηνών από τον εργοδότη προς τον εργαζόμενο είναι υποχρεωτική.
4. υποχρεωτική είναι και η εντός 1^ος μηνός έγγραφη ενημέρωση για μεταβολή των όρων της σύμβασης [π.χ αποδοχές] πλην εκείνων  που έχουν καθολική ισχύ από το Νόμο π.χ. δικαιούμενη άδεια.
5. ακόμα και αν δεν υπάρχει έγγραφος τύπος [συμφωνία] μεταξύ εργοδότη και εργαζόμενου αυτό δεν σημαίνει ότι η συμφωνία είναι άκυρη. Ο εργαζόμενος μπορεί να αξιώσει αποδοχές και ασφάλιση για το διάστημα που μπορεί να αποδείξει ότι παρέχει εργασία.

Η δική μας προτροπή στις επιχειρήσεις και τους εργοδότες είναι:

• Σε κάθε περίπτωση να καταρτίζεται γραπτή σύμβαση (συμφωνία) με τους εργαζομένους σας ακόμα και στην πιο απλή μορφή της, έστω και με τους βασικούς όρους του Π.Δ και να υπογράφεται και από τα δύο μέρη από την πρώτη ημέρα της έναρξης της σχέσης εργασίας. 
• Να καταρτίζεται γραπτώς κάθε μεταβολή στην αρχική σύμβαση ή σχέση εργασίας και να υπογράφεται και από τα δύο μέρη από την ημέρα έναρξης της ισχύος της. 
• Να υπάρχει μία πλήρης και ορθά διατυπωμένη σύμβαση εργασίας, η οποία να περιλαμβάνει όλους τους βασικούς και γενικότερους όρους που οριοθετούν και προάγουν την εργασιακή σχέση σε σχέση εμπιστοσύνης και για τις δύο πλευρές.
• Πάντα να κρατάτε αντίγραφα των αρχικών συμβάσεων και των μεταβολών αυτών. Διατηρείτε ένα άρτιο και καλά οργανωμένο αρχείο.

Γιατί όπως  λέει και η λατινική παροιμία «Verba volant, scripta manent» δηλαδή  «Τα λόγια πετούν, τα γραπτά μένουν»

και εις αναμονή του Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ καλύτερα ας είμαστε προετοιμασμένοι.