Εργασία ανηλίκων

Ανήλικοι είναι όσοι δεν έχουν συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας τους.

Προβλέπονται ειδικότερες προστατευτικές διατάξεις για την υγεία, την ασφάλεια και την ηθική του παιδιού, και την προστασία από κινδύνους που σχετίζονται με την ευάλωτη φύση του, όσο και για την αποτροπή κάθε μορφής εκμετάλλευσης και χρησιμοποίησής τους.

Ποιοι είναι οι περιορισμοί;

Η εργασία των ανηλίκων (15-18 ετών) υπόκειται σε περιορισμούς που αποσκοπούν στην απαγόρευση και μη απασχόλησή τους σε εργασίες επικίνδυνες, βαριές ή ανθυγιεινές, καθώς και σε εργασίες που βλάπτουν την ψυχική τους υγεία και γενικά εμποδίζουν την ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητάς τους.

Με την Υ.Α. 130621/2003 καθορίζονται οι εργασίες, τα έργα και οι δραστηριότητες εκείνες όπου απαγορεύεται να απασχολούνται οι ανήλικοι, λαμβάνοντας ιδιαιτέρως υπόψη και τις εξής συνθήκες:

• το ανθυγιεινό περιβάλλον (όπως: επικίνδυνες ουσίες, παράγοντες και διαδικασίες, θερμοκρασία, θόρυβος και δονήσεις επιβλαβείς για την υγεία),
• την πολύωρη απασχόληση ή τη νυχτερινή απασχόληση ή την απασχόληση όπου ο ανήλικος είναι εκτεθειμένος σε φυσική, ψυχολογική ή σεξουαλική κακοποίηση ή εκμετάλλευση,
• την εργασία με τη χρήση επικίνδυνου εξοπλισμού, μηχανημάτων και εργαλείων ή εργασία που περιλαμβάνει χειρωνακτική διακίνηση ή μεταφορά βαρέων φορτίων,
• την εργασία που πραγματοποιείται κάτω από την επιφάνεια του εδάφους, του νερού, σε επικίνδυνα ύψη ή σε χώρους υπό περιορισμό.

Ανήλικοι που δεν έχουν συμπληρώσει το 15ο έτος της ηλικίας τους απαγορεύεται να απασχοληθούν σε οποιαδήποτε εργασία. Κατ’ εξαίρεση επιτρέπεται η απασχόληση παιδιών που έχουν συμπληρώσει το 3ο έτος της ηλικίας τους σε πολιτιστικές και συναφείς δραστηριότητες.

Ποια η διαδικασία έκδοσης βιβλιάριο εργασίας ανηλίκου;

Για την απασχόληση ανηλίκων 15-18 ετών απαιτείται έκδοση βιβλιαρίου ανηλίκων από την αρμόδια Επιθεώρηση Εργασίας (ΣΕΠΕ) .

• Ο εργοδότης που θα απασχολήσει τον ανήλικο, υπογράφει υπεύθυνη δήλωση στην οποία θα πρέπει να αναφέρεται η ειδικότητα απασχόλησης, τα καθήκοντα που θα αναλάβει ο ανήλικος, καθώς και ότι δεν θα απασχοληθεί σε βαριές, επικίνδυνες και ανθυγιεινές εργασίες.
• Ο ανήλικος καταθέτει αίτηση για την έκδοση βιβλιαρίου ανηλίκου στο αρμόδιο Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΕΠΕ), μαζί με δύο φωτογραφίες, φωτοτυπία ταυτότητας ή πιστοποιητικό γέννησης, την υπεύθυνη δήλωση του εργοδότη και άδεια παραμονής σε ισχύ σε περίπτωση αλλοδαπού ανηλίκου. Το αρμόδιο τμήμα του ΣΕΠΕ του παραδίδει αθεώρητο το έντυπο βιβλιάριο.
• Ο ανήλικος θα πρέπει να ολοκληρώσει τις απαραίτητες ιατρικές εξετάσεις. Η πιστοποίηση αυτή γίνεται από το Νοσοκομεία που είναι ενταγμένα στο ΕΣΥ και το ΙΚΑ που λειτουργούν στην περιοχή της Επιθεώρησης Εργασίας της αρμόδιας για την έκδοση του βιβλιαρίου εργασίας. Το Νοσοκομείο θα πρέπει να βάλει στρόγγυλη σφραγίδα στο βιβλιάριο του ανηλίκου.
• Με το σφραγισμένο πλέον βιβλιάριο, επιστρέφει ο ανήλικος στο αρμόδιο Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΕΠΕ) ώστε να λάβει πρωτόκολλο και να θεωρηθεί επίσημα το βιβλιάριο εργασίας ανηλίκου

Το βιβλιάριο ισχύει μόνο για πρόσληψη στη συγκεκριμένη ειδικότητα και το συγκεκριμένο εργοδότη. Τα βιβλιάρια θεωρούνται κάθε έτος.

Ποια είναι η αμοιβή που δικαιούνται οι ανήλικοι εργαζόμενοι;

Η ημερήσια αμοιβή των ανηλίκων δεν επιτρέπεται να είναι κατώτερη από το κατώτατο νομοθετημένο ημερομίσθιο

Ποιος είναι ο νόμιμος χρόνος απασχόλησης των ανηλίκων;

Από 3 έως 6 ετών 2 ώρες την ημέρα

Από 6 έως 11 ετών 3 ώρες την ημέρα

Από 11 έως 13 ετών 4 ώρες την ημέρα

Από 13 έως 15 ετών 5 ώρες την ημέρα

Από 15 έως 16 ετών  6 ώρες την ημέρα

Από 17 έως 18 ετών  8 ώρες την ημέρα

Δεν επιτρέπεται η υπερεργασία , ούτε η υπερωριακή απασχόλησή τους καθώς και η απασχόληση κατά τις νυκτερινές ώρες.

Η ημερήσια απασχόληση των ανηλίκων που φοιτούν σε γυμνάσια ή λύκεια κάθε τύπου ή τεχνικές επαγγελματικές σχολές, δημόσιες ή ιδιωτικές, αναγνωρισμένες από το Κράτος, αρχίζει ή λήγει δύο τουλάχιστον ώρες μετά τη λήξη ή πριν από την έναρξη των μαθημάτων αντίστοιχα. Δεν επιτρέπεται να συμπίπτουν οι ώρες εργασίας, κατά τη σχολική περίοδο, με τις ώρες σχολικής διδασκαλίας.

Ποια είναι η ελάχιστη ανάπαυση/Ρεπό που δικαιούνται;

Οι ανήλικοι εργαζόμενοι δικαιούνται ημερήσια ανάπαυση δώδεκα τουλάχιστον συνεχείς ώρες, στις οποίες πρέπει να περιλαμβάνεται το χρονικό διάστημα από τις δέκα το βράδυ μέχρι τις έξι το πρωί. Επομένως, απαγορεύεται η εργασία των εφήβων (δηλαδή κάθε νέου ηλικίας τουλάχιστον 15 ετών αλλά κάτω των 18 ετών και ο οποίος έχει παύσει να υπόκειται σε υποχρεωτική σχολική φοίτηση κατά τις κείμενες περί αυτής διατάξεις) από 22.00 έως και 06.00 ώρας.

Επίσης, οι έφηβοι δικαιούνται εβδομαδιαία ελάχιστη ανάπαυση δύο (2) συνεχών ημερών εκ των οποίων η μία να συμπίπτει με Κυριακή. Σε περίπτωση που ο ημερήσιος χρόνος εργασίας υπερβαίνει τις 4 ώρες  παρέχεται στους νέους (ανήλικες) διάλειμμα τριάντα τουλάχιστον συνεχών λεπτών.

Πότε χορηγείται η άδεια;

Η ετήσια άδεια χορηγείται κατά την καλοκαιρινή περίοδο των σχολικών διακοπών και το ήμισυ αυτής μπορεί να χορηγηθεί τμηματικά κατά την υπόλοιπη χρονιά μετά από αίτημα του ανηλίκου.

Ποιες είναι οι εξαιρέσεις;

Για Μαθητεία Ο.Α.Ε.Δ., οι ανήλικοι που υλοποιούν στις επιχειρήσεις την πρακτική τους άσκηση δεν απαιτείται να εκδώσουν βιβλιαρίου εργασίας ανηλίκων

Η απασχόληση ανήλικων άνω των 3 ετών σε πολιτιστικές και συναφείς δραστηριότητες, δεν απαιτεί βιβλιάριο εργασίας ανηλίκου , αλλά εκδίδεται ειδική άδεια μετά από σχετική αίτηση του εργοδότη.

Τι είναι το Μητρώο Ανηλίκων;

Κάθε εργοδότης, που απασχολεί ανηλίκους, τηρεί σχετικό μητρώο στο οποίο αναγράφει το ονοματεπώνυμο του εργαζομένου, τη χρονολογία γέννησης, τη διεύθυνση της κατοικίας του, τον αριθμό του βιβλιαρίου εργασίας, την ημερομηνία έκδοσης ή ανανέωσής του, το είδος της εργασίας, τη χρονολογία έναρξης και λήξης της σχέσης εργασίας. Ο εργοδότης οφείλει να διατηρεί το μητρώο σε καλή κατάσταση και να το θέτει στη διάθεση των αρμόδιων κρατικών οργάνων, όταν ζητηθεί.