ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΑ

Εγκύκλιος ΕΦΚΑ 612  Αρ. Πρωτ.: 504891/Σ.848/07-12-21

Η καταληκτική προθεσμία υποβολής αίτησης από τα φυσικά πρόσωπα της παραγράφου 1 του άρθρου 31 του ν. 4321/2015 (ΦΕΚ Α΄ 32) για την απαλλαγή τους από την αλληλέγγυα ευθύνη καταβολής των ασφαλιστικών οφειλών νομικών προσώπων παρατείνεται έως την 31η Δεκεμβρίου 2021.

Για να καταστεί ένα φυσικό πρόσωπο αλληλέγγυα ευθυνόμενο για την καταβολή των ασφαλιστικών οφειλών νομικού προσώπου θα πρέπει να συντρέχουν σωρευτικά οι κάτωθι προϋποθέσεις:

α. Το φυσικό πρόσωπο να συμμετείχε στη διοίκηση του νομικού προσώπου με κάποια από τις προβλεπόμενες εκπροσωπευτικές/διαχειριστικές ιδιότητες της παραγράφου 1 του άρθρου 31 του ν. 4321/2015 όπως ισχύει (*νόμιμοι εκπρόσωποι, πρόεδροι, διαχειριστές, διευθύνοντες σύμβουλοι, εντεταλμένοι στη διοίκηση και εκκαθαριστές των νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων.)

β. Το φυσικό πρόσωπο να κατείχε την εν λόγω ιδιότητα, είτε κατά την ημερομηνία λήξης της προθεσμίας καταβολής των οφειλόμενων ασφαλιστικών εισφορών είτε κατά την ημερομηνία λήξης της προθεσμίας καταβολής δόσης ρύθμισης, δηλαδή κατά την ημερομηνία απώλειας της ρύθμισης με την οποία είχαν διακανονιστεί σε δόσεις οι οφειλόμενες ασφαλιστικές εισφορές.

γ. Το φυσικό πρόσωπο να υπήρξε υπαίτιο για την μη καταβολή των οφειλόμενων ασφαλιστικών εισφορών του νομικού προσώπου.

Ενδεικτικές περιπτώσεις έλλειψης υπαιτιότητας:

Αδυναμία άσκησης καθηκόντων λόγω βαριάς ασθένειας ή νοσηλείας  /  Συμμετοχή σε ειδικές διαδικασίες εκκαθάρισης ως εκκαθαριστής / Άσκηση ειδικών καθηκόντων ξένων ως προς την τήρηση των ασφαλιστικών υποχρεώσεων / Απαλλαγή με δικαστική απόφαση  / Παραίτηση – μη αποδοχή διορισμού / Νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα με κύριο οικονομικό πόρο κρατική χρηματοδότηση / Ανάληψη διοίκησης φορέα του στενού ή ευρύτερου δημοσίου τομέα κατ’ εντολή διωκτικής, ελεγκτικής ή άλλης ανεξάρτητης αρχής/ Νόμιμος εκπρόσωπος αλλοδαπού νομικού προσώπου χωρίς εγκατάσταση στην Ελλάδα / Πρόσωπο χωρίς ανάμειξη στη διοίκηση/διαχείριση νομικού προσώπου /Πρόσωπο χωρίς δικαιοπρακτική ικανότητα /Αναγνώριση της έλλειψης υπαιτιότητας με απόφαση της Φορολογικής Διοίκησης.

*Ως «νομικό πρόσωπο» νοείται: κάθε επιχείρηση ή εταιρεία με νομική προσωπικότητα ή και κάθε ένωση επιχειρήσεων ή εταιρειών με νομική προσωπικότητα.

*Ως «νομική οντότητα» νοείται: κάθε μόρφωμα εταιρικής ή μη οργάνωσης και κερδοσκοπικού ή μη χαρακτήρα που δεν είναι φυσικό ή νομικό πρόσωπο, όπως ιδίως συνεταιρισμός, οργανισμός, υπεράκτια ή εξωχώρια εταιρεία, κάθε μορφής εταιρεία ιδιωτικών επενδύσεων, κάθε μορφής καταπίστευμα ή εμπίστευμα ή οποιοδήποτε μόρφωμα παρόμοιας φύσης, κάθε μορφής ίδρυμα, σωματείο ή οποιοδήποτε μόρφωμα παρόμοιας φύσης, κάθε μορφή προσωπικής επιχείρησης ή οποιαδήποτε οντότητα προσωπικού χαρακτήρα, κάθε μορφής κοινή επιχείρηση, κάθε μορφής εταιρεία διαχείρισης κεφαλαίου ή περιουσίας ή διαθήκης ή κληρονομίας ή κληροδοσίας ή δωρεάς, κάθε φύσης κοινοπραξία, κάθε μορφής εταιρεία αστικού δικαίου, συμμετοχικές ή αφανείς εταιρείες, κοινωνίες αστικού δικαίου

(ΦΕΚ Β’ 3083/14-07-2021)

Τι ισχύει για τον ιδιωτικό τομέα;

Για τους συνταξιούχους που έχουν αναλάβει ή αναλαμβάνουν εργασία ή αποκτούν δραστηριότητα στον ιδιωτικό τομέα το ποσό της ακαθάριστης σύνταξης ή συντάξεων σε περίπτωση συρροής, κύριας και επικουρικής σύνταξης, καταβάλλεται μειωμένο κατά 30%.

Τι ισχύει για το δημόσιο τομέα;

Για τους συνταξιούχους που έχουν αναλάβει ή αναλαμβάνουν εργασία ή αποκτούν δραστηριότητα σε φορείς της Γενικής Κυβέρνησης, όπως ορίζονται στο άρθρο 14 του ν. 4270/2014, το ποσό της ακαθάριστης σύνταξης ή συντάξεων σε περίπτωση συρροής, κύριας και επικουρικής σύνταξης, καταβάλλεται μειωμένο κατά 30% μετά τη συμπλήρωση του 61ου έτους, εφόσον αυτή συμπληρώνεται μέχρι την 28.2.2021, ή μετά τη συμπλήρωση του 62ου έτους ηλικίας, εφόσον αυτή συμπληρώνεται από την 1.3.2022 και εφεξής. Η πλήρης αναστολή των κύριων και επικουρικών συντάξεων χωρεί μέχρι την 28.2.2021 για όσους δεν έχουν συμπληρώσει μέχρι την ημερομηνία αυτή το 61ο έτος της ηλικίας τους, και από 1.3.2022 για όσους δεν έχουν συμπληρώσει το 62ο έτος της ηλικίας

Από πότε υπάγονται και οι συνταξιούχοι που εργαζόταν ήδη το 2016 και το 2020;

Οι συνταξιούχοι, οι οποίοι είχαν αναλάβει πριν την έναρξη ισχύος του ν. 4670/2020 εργασία ή είχαν αποκτήσει ιδιότητα ή δραστηριότητα υποχρεωτικώς υπακτέα στην ασφάλιση, η οποία συνεχίζεται και για τους οποίους προβλεπόταν εξαίρεση από το άρθρο 20 του ν. 4387/2016, καθώς και από τις προϊσχύουσες αυτού διατάξεις, υπάγονται στις διατάξεις της παρούσας απόφασης από την 1.3.2022

Ποιες είναι οι υποχρεώσεις του εργοδότη;

Κάθε εργοδότης υποχρεούται Α) να υποβάλλει ηλεκτρονικά στο πληροφοριακό σύστημα ΕΡΓΑΝΗ τα προβλεπόμενα έντυπα καθώς και Β)  στην παρακράτηση και καταβολή στον e-EΦΚΑ των προβλεπόμενων από τις κείμενες διατάξεις ασφαλιστικών εισφορών υπέρ κύριας σύνταξης, υγειονομικής περίθαλψης, επικουρικής ασφάλισης και πρόνοιας, όπου οι τελευταίες προβλέπονται, καθώς και των ασφαλιστικών εισφορών τις οποίες ο e-ΕΦΚΑ συνεισπράττει, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στις οικείες διατάξεις

Ποιες είναι οι υποχρεώσεις του συνταξιούχου και ποιες οι κυρώσεις;

Οι συνταξιούχοι υποχρεούνται στην υποβολή σχετικής δήλωσης εργασίας ή αυτοαπασχόλησης στις καθ’ ύλην αρμόδιες υπηρεσίες εκκαθάρισης συντάξεων του e-ΕΦΚΑ. Στη δήλωση που υποβάλλεται στον e-ΕΦΚΑ καταγράφονται τα στοιχεία του συνταξιούχου και της προς ανάληψη εργασίας, ιδιότητας ή δραστηριότητας, για την οποία προκύπτει η υποχρέωση ασφάλισης στον e-ΕΦΚΑ, και του εργοδότη στον οποίο θα παρασχεθεί η επαγγελματική δραστηριότητα, η χρονική διάρκεια ή τα χρονικά διαστήματα της παρεχόμενης δραστηριότητας.

Σε περίπτωση που μετά από έλεγχο διαπιστωθεί μη υποβολή της σχετικής δήλωσης από τους υπόχρεους επιβάλλεται πρόστιμο, το οποίο αντιστοιχεί στο ύψος δώδεκα (12) μηνιαίων κύριων και επικουρικών συντάξεων του παραβάτη.

(ΦΕΚ Β΄5017/29-10-2021)

Ποια είναι τα πρόσωπα που εξαιρούνται από τη μείωση του ποσού της σύνταξης;

α. Οι συνταξιούχοι του e-ΕΦΚΑ που αναλαμβάνουν μη υπακτέα στον e-ΕΦΚΑ εργασία ή δραστηριότητα: στην Επικράτεια, σε χώρες στις οποίες ισχύουν οι Ευρωπαϊκοί Κανονισμοί 883/2004 και 987/2009 ή σε χώρες με τις οποίες η Ελλάδα έχει συνάψει Διακρατική Σύμβαση Κοινωνικής Ασφάλισης, καθώς και σε Όργανα και Υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή σε συντονισμένους κατ’ εφαρμογή των ν.3075/2002 (Α΄ 297) και ν.3620/2007 (Α΄ 276) Διεθνείς Οργανισμούς.
β. Οι συνταξιούχοι του e-ΕΦΚΑ που προέρχονται από τον πρώην ΟΓΑ εφόσον ασκούν απασχόληση υπακτέα στην ασφάλιση αυτού.
γ. Οι ψυχικά ασθενείς του άρθρου 23 του ν. 4488/2017 (Α’176), για τους οποίους η απασχόληση ενδείκνυται για λόγους ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης, υπό τους όρους και τις προϋποθέσεις που προβλέπονται στις ως άνω αναφερόμενες διατάξεις.
δ. Οι συνταξιούχοι με βάση το ν. 612/1977 (Α΄164) και τις διατάξεις που παραπέμπουν σε αυτόν.
ε. Οι συνταξιούχοι του Δημοσίου που λαμβάνουν σύνταξη σύμφωνα με τις διατάξεις του τέταρτου εδαφίου της περ. α της παρ. 1 του άρθρου 1 και του άρθρου 26 του π.δ. 169/2007 (Α΄210).
στ. Όσοι λαμβάνουν το εξωϊδρυματικό επίδομα (ν.1140/1981) ή το επίδομα του άρθρου 54 του π.δ. 169/2007, καθώς και τα τέκνα ασφαλισμένων και συνταξιούχων που είναι ανάπηρα με ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 67%.
ζ. Οι πολύτεκνοι, των οποίων το ένα τουλάχιστον των τέκνων είναι ανήλικο ή σπουδάζει σε ανώτερες ή ανώτατες σχολές και έως το 24ο έτος της ηλικίας του ή είναι ανίκανο για κάθε βιοποριστική εργασία.
η. Τα πρόσωπα που αναφέρονται στην παρ. 3 του άρθρου 4 του ν. 4387/2016 (Α΄85).
θ. Οι συνταξιούχοι άλλων φορέων και του Δημοσίου, εφόσον το ετήσιο εισόδημά τους από απασχόληση στον αγροτικό τομέα ως αγρότες, μελισσοκόμοι, κτηνοτρόφοι, πτηνοτρόφοι και αλιείς δεν υπερβαίνει το ποσό των δέκα χιλιάδων (10.000) ευρώ.»

Από τις 12/3/2020 και εφεξής το πρόστιμο αδήλωτης ανασφάλιστης εργασίας 10.500,00 Ευρώ , μειώνεται στα 2.000,00 εφόσον εντός 10 εργάσιμων ημερών από τη διενέργεια του επιτόπιου ελέγχου ο εργοδότης προβεί σε πρόσληψη του αδήλωτου εργαζομένου με σύμβαση εργασίας πλήρους απασχόλησης διάρκειας τουλάχιστον ενός έτους ή για εποχικές επιχειρήσεις στα 5.000,00 Ευρώ αν ο εργοδότης προβεί σε πρόσληψη του αδήλωτου εργαζομένου με σύμβαση εργασίας πλήρους απασχόλησης διάρκειας τουλάχιστον τριών μηνών.

Προϋπόθεση για τη μείωση του ποσού του προστίμου αποτελεί η υποχρέωση διατήρησης των θέσεων εργασίας κατά την ημερομηνία του επιτόπιου ελέγχου συν την νέα πρόσληψη του αδήλωτου εργαζομένου. Ως μείωση των θέσεων εργασίας θεωρείται και η μείωση των ωρών εργασίας των εργαζομένων αλλά και η οικειοθελής αποχώρηση. Αν μειωθεί το προσωπικό θα πρέπει εντός 15 ημερών να αντικατασταθεί η θέση εργασίας με νέο εργαζόμενο που θα απασχοληθεί με τους ίδιους ή ευνοϊκότερους όρους. Το χρονικό διάστημα μέχρι την αντικατάσταση, παρατείνει τη διάρκεια της δέσμευσης διατήρησης των θέσεων εργασίας.

Το μειωμένο ποσό του προστίμου καταβάλλεται στην αρμόδια υπηρεσία ΚΕΑΟ εντός 15 εργασίμων ημερών από την επίδοση της πράξης και εντός 5 ημερών από την καταβολή του προστίμου θα πρέπει να καταθέσει στην υπηρεσία και όλα τα σχετικά αποδεικτικά έγγραφα: πρόσληψη , πίνακα ωρών εργασίας , σύμβαση, ΥΔ μη υποτροπής και αποδοχής του προστίμου.

Κατά της πράξης επιβολής προστίμου (ΠΕΠ) ασκείται προσφυγή ενώπιον του αρμόδιου Διοικητικού Πρωτοδικείου μέσα σε 60 ημέρες από την επίδοση της πράξης. Η άσκηση προσφυγής δεν αναστέλλει την εκτέλεση της πράξης.

Γιατί να επιλέξω να ασκήσω προσφυγή;

Εφόσον η πραγματικότητα είναι ότι ο ευρεθείς κατά τον επιτόπιο έλεγχο , δεν είναι όντως αδήλωτος εργαζόμενος (σε κάθε άλλη περίπτωση συμφέρει να προχωρήσει ο εργοδότης  στην πρόσληψή του αδήλωτου εργαζομένου και να καταβάλλει το μειωμένο πρόστιμο) τότε θα πρέπει να προχωρήσει ο εργοδότης στην άσκηση προσφυγής διότι:

α) οι εφαρμοστέες διατάξεις θεσπίζουν μαχητό τεκμήριο ότι ο ευρεθείς, ο οποίος δεν αναγράφεται στον πίνακα προσωπικού, συνδέεται με εργασιακή σχέση με τον εργοδότη, ο οποίος δύναται να ανατρέψει το τεκμήριο αυτό,

β) η διαπίστωση περί απασχολήσεως του ανευρεθέντος από τους ελεγκτές ως ‘εργαζόμενος’ από τον προσφεύγοντα και η εντεύθεν επιβολή των επίδικων προστίμων ερείδεται αποκλειστικά από το εκάστοτε δελτίο ελέγχου των ελεγκτικών οργάνων του καθ’ ου, το οποίο παράγει μεν, ως δημόσιο έγγραφο, κατ’ άρθρο 171 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας (Κ Δ.Δ ), πλήρη απόδειξη ως προς όσα βεβαιώνονται σε αυτό ότι έγιναν από τα ίδια τα δημόσια όργανα ή ενώπιόν τους, όχι όμως, πλήρη απόδειξη ως προς τα στοιχεία που τα ελεγκτικά όργανα πρέπει να ερευνήσουν αυτεπαγγέλτως, λόγω των καθηκόντων τους, για τα οποία επιτρέπεται ανταπόδειξη όπως, ως προς την ιδιότητα, ως εργαζομένου, του ανευρεθέντος κατά τον έλεγχο στην επιχείρηση προσώπου. Άλλωστε μόνη η υπογραφή του τελευταίου στο ως άνω δελτίο ελέγχου, κάτω από την ένδειξη ”Υπογραφή Εργαζομένου”, δεν απαλλάσσει τα ελεγκτικά όργανα από την ανωτέρω υποχρέωσή τους, ούτε συνιστά πλήρη απόδειξη για την ύπαρξη της εργασιακής σχέσης,

γ) με το δελτίο ελέγχου βεβαιώνεται μεν η παρουσία του ανευρεθέντος στο χώρο της επιχείρησης, ωστόσο, εάν σε αυτό δεν αναφέρονται τα πραγματικά εκείνα περιστατικά, τα οποία διαπίστωσαν τα ελεγκτικά όργανα ότι συνέτρεχαν και θεμελιώνουν την ιδιότητα του εργαζομένου, ήτοι δεν εξειδικεύεται ούτε εάν αυτός κατελήφθη να εκτελεί εργασίες και ποιες, που προσιδιάζουν σε εργαζόμενο-εργάτη , ούτε, προκύπτει από το διοικητικό φάκελο ότι το συμπέρασμα του ελέγχου συνεπικουρείται από οποιοδήποτε άλλο δηλωτικό ή αποδεικτικό στοιχείο εργασιακής σχέσης. Τα πραγματικά αυτά περιστατικά πρέπει να διαπιστώνονται στο δελτίο ελέγχου και δεν μπορούν να αναφέρονται στην έκθεση απόψεων του καθ’ ου ή να προβάλλονται με το κατατεθέν υπόμνημά του, ελλείψει δε της αναφοράς πραγματικών περιστατικών, μόνον η διαπίστωση της απλής παρουσίας του προσώπου στο χώρο του εργοδότη, δεν αρκεί για να θεμελιώσει την εργασιακή σχέση οπότε και  δύναται ο εργοδότης να ανατρέψει το τεκμήριο.

δ)  ο χαρακτηρισμός της εργασίας ως εξαρτημένης ή μη δεν εξαρτάται από τον τρόπο που καταβάλλεται ο μισθός ούτε από τον χαρακτηρισμό που δίνουν οι εργαζόμενοι στη σχέση, αλλά αποκλειστικά από το δικαίωμα του εργοδότη να καθορίζει και να εποπτεύει τον τρόπο, τόπο και χρόνο παροχής της εργασίας του προσώπου που προσφέρει τις υπηρεσίες του. Υποστηρίζει δε ότι δεν αντιτίθεται στην έννοια της εξάρτησης η ανάπτυξη πρωτοβουλίας από τον εργαζόμενο κατά την εκτέλεση της εργασίας του λόγω των ειδικών γνώσεων που αυτός κατέχει.